Płk Emil Stefan MENTEL ukończył 100 lat!







Płk Emil S. Mentel na grudziądzkich Błoniach Nadwiślańskich.
XXV Jubileuszowy Zjazd Kawalerzystów II RP , Grudziądz, 24 sierpnia 2013 r.


Emil Stefan Mentel urodził się 26 października 1916 roku w Czańcu (Podkarpacie). Ukończył - najpierw w grudziądzkim Centrum Wyszkolenia Kawalerii Szkołę Podchorążych Rezerwy Kawalerii (rocznik 1936-1937) z przydziałem do 8. Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego w Krakowie, a następnie wstąpił do Szkoły Podchorążych Kawalerii (rocznik 1938-1939) z przydziałem do 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Z tym pułkiem walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. Po kapitulacji uniknął niewoli, wrócił do Żywca i ukrywał się w leśnictwie Sopotnia. W kwietniu 1940 roku uciekł na nartach na Węgry z zamiarem dołączenia do Armii Polskiej we Francji. Przez Jugosławię i Liban w maju, 1940 roku, przedostał się do Syrii, do utworzonego w Brygadzie Karpackiej Pułku Ułanów Karpackich. Brał udział w walkach w Pustyni Zachodniej, łącznie z obroną Tobruku. Następnie walczył z Pułkiem Ułanów Karpackich w 2. Korpusie gen. Władysława Andersa we Włoszech. Jako adiutant dowódcy pułku płk. Stanisława Wyskota Zakrzewskiego, walczył pod Monte Cassino. Dowodził szwadronem w walkach o Ankonę, walczył w bitwie o Bolonię.

   Po zakończeniu wojny w stopniu majora, wyjechał z Pułkiem do Anglii. Otrzymał przydział do Gwardii Królewskiej w Londynie celem ujeżdżania koni. Rozpoczęte, jeszcze w Warszawie, studia ukończył w Szkocji i w 1951 roku wyjechał do Rodezji, gdzie przez 30 lat prowadził farmę. Jako oficer Obrony Cywilnej brał udział w 7 - letniej wojnie rasowej. Był także prezesem Polonii w Rodezji. Po przewrocie politycznym, utracie farmy i całego dobytku, w 1988 roku wyjechał do USA i zamieszkał wraz  z rodziną  w Kalifornii. Tutaj przez wiele lat zajmował się hodowlą koni. Konie to Jego wielka pasja. Jeszcze kilka lat temu jeździł konno. Przez wszystkie lata emigracji utrzymywał stały kontakt z Polską.

   W 1989 roku uczestniczył  w I Zjeździe Oficerów Kawalerii Służby Stałej w Grudziądzu. Do stolicy polskiej kawalerii przyjeżdża prawie każdego roku. Ostatnio był w 2013 roku na XXV  Jubileuszowym Zjeździe Kawalerzystów II RP. Wygłosił na Błoniach Nadwiślańskich, do licznie zgromadzonych uczestników tego niezwykłego spotkania, płomienne przemówienie. Jest niestrudzonym korespondentem do pism polskich i zagranicznych. Jest autorem artykułów do "Ułana Karpackiego", londyńskiego "Przeglądu Kawalerii i Broni Pancernej", grudziądzkich "Komunikatów Fundacji" i innych. Jest współautorem książki "Pułk Ułanów Karpackich", napisał także wspomnienia "W pogoni za wolnością". Zebrał, przechował i udostępnił po II wojnie światowej unikatowe fotografie z całego szlaku bojowego Pułku Ułanów Karpackich. 

   Od 1991 roku jest członkiem Rady Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej w Grudziądzu. Jego mundury, odznaczenia i inne pamiątki zdobią zbiory na Jasnej Górze w Częstochowie, a także Sale Tradycji Jazdy Polskiej w grudziądzkim Muzeum im.ks. dr Władysława Łęgi. W 2008 roku mianowany został (na wniosek Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej) do stopnia pułkownika w stanie spoczynku, a w 2009 roku uczestniczył, wraz z żoną Marią, w warszawskich obchodach 70. rocznicy wybuchu II wojny światowej.  W 2011 roku otrzymał z rąk konsula polskiego w Los Angeles Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. Z jego inicjatywy, w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą Pułkowi Ułanów Karpackich. Tablicę odsłonięto 1 września 2012 roku z udziałem nielicznych, żyjących kombatantów tego bohaterskiego pułku.

     Płk Emil S. Mentel odznaczony jest m. in.: Orderem Wojennym Virtuti Militari (kl. V), dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Pamiątkowym Monte Cassino, brytyjskim Military Cross, Gwiazdą Afryki, Gwiazdą Italii, Medalem 1939-1945,  brytyjskim Defence Medal i Medalem Pro Patria oraz innymi medalami i wyróżnieniami. Wszystkie odznaczenia, medale, odznaki i wyróżnienia są eksponowane w Jego domu w Sacramento.

      Wspaniałemu kawalerzyście, absolwentowi Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, bohaterskiemu oficerowi 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego i Pułku Ułanów Karpackich życzymy wielu lat w zdrowiu, wszelkiej pomyślności oraz zachowania na zawsze niezłomnego ducha kawaleryjskiego.

      Dostojnemu Jubilatowi listy gratulacyjne przesłali: Robert Malinowski, Prezydent Grudziądza oraz Rada i Zarząd Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej. 22 października 2016 r.  płk Emil S. Mentel otrzymał z rąk Mariusza Brymory, Konsula Generalnego RP w Los Angeles, Medal Obrońcy Ojczyzny 1939-1945. Uroczystość miała miejsce w domu Pułkownika w Sacramento z udziałem miejscowych harcerzy. 

Autor: Karola Skowrońska