Z żałobnej karty
Oprac. Karola Skowrońska
ppłk JAN ŁADOŚ urodził się 21 października 1906 roku w Ołomuńcu w Czechach. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Przemyślu i w Wiedniu, a do pierwszych klas gimnazjalnych w Warszawie. W 1923 roku przyjechał wraz z rodzicami do Grudziądza.
Ojciec Jego, Kazimierz Ładoś, był dowódcą 16. Pomorskiej Dywizji Piechoty w stopniu generała dywizji i jako taki, był powszechnie znaną i szanowaną osobistością w mieście.
Jan Ładoś uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Matematyczno - Przyrodniczego przy ul. Sienkiewicza, które ukończył w 1926 roku, zdając egzamin dojrzałości. Postanowił poświęcić się służbie wojskowej. Pierwszy rok szkolenia odbył w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowii Mazowieckiej, a dalsze dwa, w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, którą ukończył z drugą lokatą, w stopniu podporucznika kawalerii. Wybrał przydział do 18. Pułku Ułanów Pomorskich i w pułku tym pełnił kolejno różne funkcje. W 1932 roku awansował do stopnia porucznika, a w 1938 roku rotmistrza i dowodził 2. szwadronem liniowym
1 sierpnia 1939 roku ożenił się z Marią Płachtowską, absolwentką Gimnazjum Żeńskiego w Grudziądzu.
1 września 1939 roku brał udział w ciężkich walkach w rejonie Chojnic, które zakończyła słynna szarża 1. i 2. szwadronu 18. Pułku Ułanów Pomorskich pod Krojantami. Kolejne dni wojny przyniosły krwawe walki odwrotowe od Rytla przez Bukowiec do Grupy. 5 września rtm. Ładoś dostał się do niemieckiej niewoli i więziony był w różnych obozach jenieckich, z których bezskutecznie próbował uciec; ostatnim był Oflag II C w Dobiegniewie (Woldenbergu). W styczniu 1945 roku podczas ewakuacji obozu został ciężko ranny w głowę. Przebywał w licznych szpitalach wojskowych, aż w końcu został zdemobilizowany we wrześniu 1945 roku w 9. pułku zapasowym w Lublinie.
Podjął pracę w administracji sanatorium w Szczawnicy, potem został przeniesiony do Rymanowa, a w 1953 roku do Cieplic koło Jeleniej Góry. 1 maja 1975 roku przeszedł na emeryturę.
25 kwietnia 1990 roku został awansowany do stopnia majora (jeszcze przez władze londyńskie), 31 maja 2000 roku do stopnia podpułkownika w stanie spoczynku. Jednak najchętniej używał stopnia "rotmistrz", gdyż przez wszystkie lata przywykł do niego najbardziej, bowiem stopień ten był używany tylko w kawalerii, w Jego ulubionym rodzaju broni.
Mieszkańcy Grudziądza pamiętają Jana Ładosia jako gimnazjalistę, podchorążego, oficera kawaleryjskiego pułku z cytadeli, pana młodego z sierpnia 1939 roku, bohatera spod Krojant, wreszcie jako najstarszego stopniem kombatanta miejscowego 18. Pułku Ułanów Pomorskich. Z chwilą utworzenia w Grudziądzu Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej był członkiem Rady Fundacji, patronował także reaktywowanemu "Nowemu Przeglądowi Kawaleryjskiemu".
Od 1966 roku, kiedy wybudowano w Krojantach pomnik upamiętniający szarżę 18. Pułku Ułanów Pomorskich, rokrocznie przybywał do naszego miasta aby uczestniczyć we wszystkich uroczystościach rocznicowych zarówno w Grudziądzu, jak i w Krojantach. To był Jego żołnierski obowiązek. W 2001 roku osobiście odsłonił tablicę umieszczoną na miejscu szarży.
Wszyscy pamiętają Jego postać, gdy kroczy na czele dawnych ułanów, przyjeżdżających z różnych zakątków kraju i z zagranicy, w czasie składania wieńców pod pomnikiem Żołnierza Polskiego, czy pod tablicą pamiątkową w Grudziądzkiej Kolegiacie.
Za swoją działalność wojskową, społeczną i zawodową odznaczony został między innymi Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Zwycięstwa, Odznaką Grunwaldzką, Srebrnym Medalem ?Zasłużonym na Polu Chwały?, Jasnogórskim Medalem ?Pro Fide ed Patria?.
Oceniając te wszystkie związki z naszym miastem, Rada Miejska w Grudziądzu 10 czerwca 1992 roku nadała Janowi ŁADOSIOWI tytuł Honorowego Obywatela Grudziądza.
Ppłk Jan Ładoś zmarł 11 marca 2004. w Szczawnicy i pochowany został na tamtejszym cmentarzu. W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli także grudziądzanie.
Władze miasta reprezentował wiceprezydent Sławomir Szymański; Zarząd Fundacji na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej: Karola Skowrońska, Rafał Chylewski i Maria Kaczorowska, która jest wicedyrektorem Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 2 w Grudziądzu im. 18. Pułku Ułanów Pomorskich., byli także nauczyciele historii z tej szkoły i dyrektor Policealnego Studium Zawodowego. Przy grobie pułkownika, w asyście pochylonych szkolnych sztandarów, Honorowego Obywatela Grudziądza pożegnał wiceprezydent Sławomir Szymański:
"Kiedy w 1992 roku władze Grudziądza powróciły do przedwojennej tradycji wyróżniania wybitnych osobistości tytułem Honorowego Obywatela, nikt nie miał wątpliwości, że tytuł ten w pierwszej kolejności powinien otrzymać właśnie Jan Ładoś.
Przybył do Grudziądza z rodzicami, jako 17 - latek i idąc śladami ojca - Kazimierza, przynosił chlubę naszemu miastu i polskiej kawalerii, zarówno jako jeden z najlepszych słuchaczy grudziądzkiej Szkoły Podchorążych Kawalerii, podporucznik, porucznik, rotmistrz 18. Pułku Ułanów Pomorskich i dowódca 2. szwadronu liniowego, który zasłynął 1 września 1939 roku bohaterską szarżą pod Krojantami.
I chociaż po wojnie nie wrócił już do Grudziądza, jako jego mieszkaniec, przy każdej możliwej okazji odwiedzał "swoje miasto, które nie tylko dało Mu wykształcenie i otworzyło drogę do żołnierskiej kariery, ale także było miejscem, w którym znalazł szczęście u boku ukochanej żony, Marii.
Jan Ładoś był absolwentem miasta, ambasadorem jego chwalebnej tradycji. Był mężnym i oddanym patriotą, o którym uczą się i pamiętają kolejne pokolenia mieszkańców naszego miasta.
Wiem, że pułkownik Jan Ładoś nadal będzie z nami podczas każdego Zjazdu Kawalerzystów i będziemy się z nim spotykać co roku pod Krojantami.
Panie Pułkowniku ! Grudziądz nigdy nie zapomni swojego bohatera!.
